{ "title": "Soya Tohumu", "image": "https://www.tohum.gen.tr/images/soyu-tohumu.jpg", "date": "20.01.2024 09:23:13", "author": "Sakine Çankaya", "article": [ { "article": "Soya Tohumu: Ana vatanı Çin ve Kore gibi Uzak doğu ülkeleri olan soya bitkisi, 4 bin yıl öncesine kadar uzanan tarihi geçmişi ile o bölgede yaşayan insanların en önemli besin ve geçim kaynağı olmuştur. Çinliler, soya için çeşitli isimler vermiştir. Bu isimler, kutsal bitki, harika bitki, sarı mücevher, sarı altın demişlerdir. 120-130 yıl kadar önce soyanın hayatlarına girmesi ile batılı ülkeler, soya sanayilerini kurarak, soya üretimine ve kullanım alanlarının geliştirilmesine önemli katkılar da bulunmuşlardır. Günümüzde 170-180 milyon ton seviyesine ulaşan Dünya Soya Üretimindeki en büyük payı %50 oranındaki üretimiyle Amerika Birleşik Devletleri almakta, onu sıra ile Brezilya, Arjantin ve Çin almaktadır. Dünya besin sıralamasında 5-6 önemli bitkisel üründen birisi olan soyanın, yağı çıkarıldıktan sonra kalan unu ya da küspesi çok besleyici olmaktadır, proteince çok zengindir. Bu özelliğinden dolayı gıda sanayisinde bolca kullanılmaktadır.

Soya tohumlarında %40-45 oranında protein, %18-20 oranında da ise yağ bulunmaktadır. Dünya'da en fazla üretimi yapılan ve tüketilen yağ soya yağı, yem sanayisinde ham madde olarak en fazla kullanılan soya küspesidır. Soyanın birçok hastalığa karşı etkili olmasından dolayı, insan beslenmesinde önemli bir yer oluşturmuştur. Gelişmiş ülkelerde özellikle tıp çevreleri, soyayı özellikle kalp ve kanser hastalıklarına karşı koruyucu olma özelliğinden dolayı tüketilmesi hakkında, sürekli bilgilendirmektedirler. Gelişmiş ülkelerin piyasalarında, peyniri, filizi, sosu, dondurması, soyanın sütü, eti ve unundan, mürekkebi, mumu ve benzini gibi, pek çok soyalı sanayi ürünü bulunabilmektedir.

Soya Tohumu: Baklagil bitkisi olarak soya, toprağa azot kazandırır ve kendisinden sonra ekilecek olan ürünlerin verimi arttırır ve gübre tasarrufu sağlamaktadır. Ekim nöbeti için en uygun bitkilerden bir tanesidir. Soya tohumları yassı ya da yuvarlak şekillidir. Tohumunun kabuk rengi sarı veya kahverenginin değişik tonlarındadır. Tohum göbeğinin rengi ise en belirgin çeşit özelliği olan beyaz, sarı, kahverengi, gri, yeşil ya da siyah renklerde olmaktadır. Tohum iriliği çeşide ve yetiştirme şartlarına göre değişim göstermektedir. Tanelerinde protein oranı %40-45 ve yağ oranı ise %18-22 arasında değişim göstermektedir. Yağı alınmış soya küspesi, insan beslenmesinde ve hayvan yemi kaynağı olarak da kullanılmaktadır.

Soya, farklı iklim bölgelerine uyumlu, çok değişik özellikte bulunan, çeşitleri ile dünyanın pek çok yerinde başarıyla yetiştirilmektedir. Mayıs-Eylül aylarında ortalama günlük sıcaklığın 25°C olduğu bölgelerde soya üretimi için uygun bir ortam bulunmaktadır. 18°C'nin altında ve 40°C'nin üzerindeki sıcaklıklar soyanın gelişimini olumsuz yönde etkiler. Yetişme dönemi boyunca soyanın 550-600 mm. Suya ihtiyaç duymaktadır. Bu neden ile, bol yağış alan Karadeniz bölgesi dışındaki yerlerde ancak sulama uygulaması yolu ile soya tarımı yapılabileceği unutulmamalıdır. Düşük toprak ısısı soyada çimlenmeyi geciktirmektedir. Bu neden ile ekim için, toprak ısısının yükseldiği nisan ayı sonlarına kadar beklemek çıkış garantisi için gerekmektedir. Yaprak ve çiçek gelişimi için ise düşük ve çok yüksek sıcaklıkların azaltıcı ya da gelişmeyi engelleyici etkisi söz konusu olabilmektedir.
" } ] }