Pamuk tohumu, Pamukebegümecigiller familyasındandır. Pamuk bir yıllık bitkidir. İlkbaharda ekilir. Anavatanı Hindistan olan ve kültürü yapılan bir bitki türüdür. Pamuk bitkisi kök, sap, yaprak, çiçek ve pamuk tohumundan oluşur. Ağaç halinde olanları 5-6 m boylanıyor. Pamuk tohumu 30-100 cm derinde, 50-80 cm yanlarına uzanan kazık köke sahiptir. Pamuk toprak yüzeyinin 8-10 cm altında ilk yan kökler meydana geliyor. Bu kökler yatay olarak büyürler. Pamuk tohumunun yan köklerin sayıları üç dört tane oluyor. Her biri tekrar dallanır ve etrafa yayılır. Epidermis hücrelerinin dışa doğru uzaması ile sayısız emici tüyler meydana geliyor. Pamuk kökü dik olarak ya da bir süre sonra zigzag çizerek devam eder. Pamuk tohumunun kökleri uygun koşullarda 1,5 m'ye kadar ulaşır. Pamuk bitkisi 50-60 günden sonra açık pembe ya da sarı renklerde çiçek açar. Bu çiçekler kuruyup döküldüğünde, küçük koyu yeşil, piramit şeklinde ve ceviz büyüklüğünde bir tohum zarfı (Koza) oluşur. Kozalakların içinde 16-60 kadar pamuk tohumu bulunur. Koza içindeki liflerin uzaması ile koza hacmi yetersiz kalır ve koza çatlar ve açılır. Pamuk tohumları üzeri elyaf kaplı olduğu halde açığa çıkıyor. Lifler kabararak kozalar açılır ve pamuk ortaya çıkar.

Pamuk tohumunun erkenci çeşitleri, uzun ömürlü çeşitlere göre daha geç ekilme şansına sahiptir. Bu özellik erken ekimin getireceği hava şartları (Soğuk) riskinden bitkiyi korur. Pamuk tohumunun uzun ömürlü çeşitleri daha fazla bakım ister, sulama ve ilaçlama yapmak gerekir. Pamuk tohumu, ekilecek yöreye uyum sağlamalıdır. Pamuk çeşidi özelliğini taşımalıdır. Pamuk tohumu iri ve dolgun olmalı ve içinde yabancı madde bulunmamadır. Pembe kurda karşı sterilize edilmesi gerekir ve erken dönem zararlarına karşı ilaçlanmış olmalıdır. Pamuk tohumu sertifikalı satılır. Pamuk tohumu çeşitlerine göre fiyatları değişir. Pamuk tohumu çeşitleri makineli hasata uygundur.

Pamuk tohumu üretiminde verimi çok önemlidir. Pamuk tohumlarının bölgeye uyum sağlaması gerekir. Pamuk üretimi daha ziyade Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Çukurova ve Ege Bölgesinde yoğunlaşmıştır. Pamuk yetiştiriciliği ülkemiz tekstil sektörü için son derece önemlidir. Son yıllarda gerileyen pamuk yetiştiriciliği tekrar canlandırılmıştır. Pamuğun yetiştiriciliğinde pamuk tohumunun yüksek verimli olması, hastalık ve zararlara dayanıklı olması ve bakım işlerine iyi cevap vermesi gerekir. Pamukta ekonomik üretim çeşit seçimi ile başlar. Erkenci çeşit seçiminin pamuk tarımında ekonomik açıdan önemi büyüktür.

Pamuk tohumu havı alınmış olması gerekiyor ya da çıplak (Delintasyondan geçmiş) ve ilaçlanmış olması gerekir. Çünkü havası alınmış pamuk tohumun ekim gelişimi daha iyi olur. Delinte tohum toprak tavını daha iyi değerlendiriyor ve tohum kabuğu daha kolay çatlıyor. Bu durum da pamuk tohumunun hızlı çimlenmesini ve daha kuvvetli bir fide olmasını sağlıyor. Pamuk tohumu çimlenmesi yüksektir. Çünkü kırık, zayıf ve boş tohumlar ayrıldığı için. Pamuk tohumu ile taşınan hastalıkların kontrolünde yüzey sterilizasyonu sağlar. Dekara daha az tohumluk kullanılır. Pamuk tohumunun çıkış sonrası daha az bir seyreltme yapmak gerekir.

Pamuk bitkisi sıcaklığa karşı çok duyarlıdır. Güneş ışığı, pamuğun erken gelişmesi ve çiçeklenmesine yol açar. Yetersiz gün ışığı, koza gelişimini ve olgunlaşmayı geciktirir. Pamuk tohumu ekiminden hemen sonra düşen aşırı yağışlar toprak yapısına ve toprak organik maddesine bağlı olarak kayma oluşturarak fide çıkışını olumsuz etkiler. Ani yağış ve aşırı kuraklık pamukta tarak ve koza dökülmesine neden olur. Rüzgâr ise toprak ve bitki üzerinde kurutucu etki yapar. Özellikle pamuk kozalarının açıldığı zamanlarda, yağışla birlikte rüzgâr pamuğun dökülmesine yol açar ve pamuğun kirlenmesine, verim ve kalite kaybına neden olur.

Pamuk tohumu ekimi sırasında önemli olan toprak faktörleri, toprağın bünyesi, toprağın yapısı, toprağın reaksiyonu, tuzluluğu ve toprak organik olması önemlidir. Toprağın yapısı ise bünyesini oluşturan kum, kil, mil gibi toprak parçacıklarının çeşitli etkisi ile birleşerek kümeler oluşturması sonucu ortaya çıkar. Pamuk toprağı bakımından fazla seçici değildir. Derin profilli, organik maddece zengin ve su tutma kapasitesi yüksek topraklarda daha iyi gelişme gösterir. Pamuk her evde kullanılan bir üründür. Yumuşacık özelliği ile çok seviliyor.