Doymuş yağ asidi miktarının hayvansal kaynaklı olan yağlara nazaran daha düşük olması sebebiyle bitkisel yağlar insan beslenmesinde oldukça büyük önemi vardır. Doymuş yağ asidi yüzdesi yağ türleri itibariyle, ayçiçeği yağında %11, soya yağında %15, mısır özü yağında %13, kolza yağında %6, zeytinyağında %14, tereyağında ise %66'dır. Gelişmiş olan ülkelerde insan başına toplam yağ tüketimi 54 kilo grama kadar çıkmakta, bunun 25 kilo gramını bitkisel yağlar meydana getirmektedir. Ülkemizde bulunan bitkisel yağ tüketimi ise kişi başına 17 kilo gram olup, sağlıklı olan bir beslenme için bunun 24 kilo grama kadar yükseltilmesi gerekir. Bunun için bitkisel yağ imalatının yükseltilmesi zorunludur.

Ülkemizde bulunan bitkisel yağ açığının önüne geçilmesi için yağlı tohum imalatı potansiyelinin yükseltilmesine büyük ihtiyaç bulunmaktadır. Bu bakımdan, bitkisel yağ sanayinde kullanılmakta olan ayçiçeği, pamuk ve soya fasulyesinin imalatının yükselişini sağlamakla beraber, diğer yağlı tohum bitkilerinin de yağ sanayinin girmesi sağlanmalıdır. Yağlı tohum imalatını yükseltmede yalnızca ekiliş bölgelerinin başka kültür bitkilerinin aleyhine ekiliş bölgelerini yükseltmek yerine, sulanan tarım bölgelerinin genişlemesine paralel olarak yağlı tohum ekilişlerinin genişletilmesi ve yüksek verimli olan çeşitlerin kullanılması ilk önce ele alınmalıdır.

Özellikle nadas bölgelerinin daraltılması, alternatif yağlı tohumlu bitkiler 2. Ürün ekimiyle beraber devreye sokulmalıdır. GAP çevresindeki sulu tarım potansiyelinin ekonomik olan bir verimlilik ile kullanılabilmesinde yağlı tohum bitkileri oldukça önemli bir payı vardır. Ekonomik çıkarlara uygun olarak yeni imalat deseninin meydana getirilmesine imkân oluşturmak için çiftçiler, yağlı tohum bitkilerinin önem ve özelliklerini bilmelidir. Ülkemizde imalatı olabilen tek senelik tarla bitkileri ayçiçeği, mısır, susam, soya fasulyesi, mısır, kolza, pamuk ve yer fıstığıdır.

Susam, tarımının el emeğine dayalı bir şekilde yürütülmesi ve verimin az olması, yağ bakımdan değerlendirildiğinde imalat maliyetlerinin yükselmesine sebep olmaktadır. Bu da diğer bitkisel yağlar ile rekabet edememesi neticesini meydana getirir. Helva ve tahin imalatında kullanılan susam, 73 bin hektarlık ekim bölgesi ile ülkemiz için oldukça önemli olan bir yağ bitkisi olma özelliği vardır. Susam taneleri %50-60 yağ, %25 protein bulundurur. Yağın kalitesi yüksek olup hoş kokulu ve dayanıklıdır.

Gelişme zamanının kısa olması sebebiyle her cins kültür bitkisiyle munavebeye girebilir. Su tüketimi çok olmayan susam suyun yetersiz bulunduğu bölgelerde tek bir tav suyu verilerek yetiştirilebilir. Buna karşılık iyi bir çapa bitkisi olup oluşma zamanı boyunca 1-2 çapa yeterli olur. Susam tarımının en güç olan kısmı hasat ve harman işleridir. Bitki ve kapsüllerin hepsi aynı vakitte hasada gelmez. Hasatta geç kalınırsa ilk kapsüllerde çatlamalar meydana geleceğinden dane kaybı oluşur.

Bitkilerde yaprak ve kapsüllerin sararması, yaprakların tamamen ya da bir bölümünün dökülmesi, çiçeklenmenin durması, alt kapsüllerin kırmızıya dönüşüp çatlamaya başlaması, tohumların beyaz tanelerinde krem, sarı taneli olanlarda kırmızıya dönüşmesi susamın hasat zamanının geldiğini gösterir. Normal olan koşullarda 60-80 kilo gram ürün elde alınır. Her cins kültür bitkisi ile münavebeye girebileceği gibi, özellikle küçük olan işletmelerde iş gücünün değerlendirilmesine katkısı vardır.

Yer fıstığı, dünya bitkisel yağ imalatında kullanılan yaklaşık olarak 8 yağ bitkisinden ilk üçü arasında bulunan yer fıstığı, baklagiller ailesinden, tek senelik ve yazlık olan bir bitkidir. Bileşimde %45 ve 55 yağ, %20-25 protein, %16 ve 18 karbonhidrat, %25 mineral madde yer alır. Hafif bünyeli, kumlu ve tınlı olan topraklarda oluşan ve oluşma zamanı boyunca 4-8 kere sulanan yer fıstığı mayıs ve haziran aylarında hasadı yapılan ürünlerden sonra 2. Ürün şeklinde ekilebilir. Yer fıstığında hasat zamanının tayininin büyük bir önemi vardır.

0 Yorum Yapılmış "Yağlı Tohumlar"
Kayıtlı yorum bulunamadı ilk yorumu siz ekleyin