Kanola Tohumu

Kanola Tohumu, Kanola, kolza bitkisinin ıslahı sonucu elde edilmiş, canlılara zararlı olarak erüsik asit ve glukosinolat içeren bir bitki türüdür. Yağı, bitkisinin aksine, zararlı olmadığından insanlar ve çiftlik hayvanları için besin maddesi olarak kullanılabilmektedir. Kanola yağının, tıpkı soya fasulyesi yağında olduğu gibi, gıda dışı kullanım sahaları da vardır. Spot piyasalardaki fiyatının durumuna göre gazete mürekkebi, ruj, mum, sanayi yağları, bioyakıt gibi ürünlerin üretiminde yenilenemez petrol menşeli yağların yerini alabilmektedir.

Kanola tohumu: bu tohum çeşidi ilk önce Kanada'da 1970'lerde Manitoba Üniversitesi'ndeki araştırmacılar tarafından geliştirilmiş olasından dolayı ona İngilizce "Canada" ("Kanada") ve "Ola" (Oil low acid-düşük asitli yağ) kelimelerinden türeme, "canola" (Kanola) adı verilmiştir.

Kanola, Türkiye'de ise Balkanlardan gelen göçmenler ile kolza adı ile 1960'lı yıllarında getirilmiş ve Trakya'da ekim alanı bulmuştur. Rapitsa, rapiska, kolza adları ile de bilinir. Fakat kolza ürününün yağında insan sağlığına zararlı erüsik asit, küspesinde de hayvan sağlığına zararlı glukosinolat bulunması sebebiyle 1979 yılında ekimi yasaklanmıştır. Önceleri kolza olarak isimlendirilen çeşitlerdeki %45-50 oranındaki erüsik asit içeriği, ıslah çalışmaları ile %0 seviyesine düşürülmesi kanolanın bitkisel yağ ihtiyacı için yeniden üretilmeye başlanmıştır. Türkiye'de bitkisel yağ açığını kapatmak maksadı ile kanola tarımının yaygınlaşması için çalışmalar devam etmektedir.

Kullanıldığı alanlar: Kanola (Brassica napus Canola Oleifera sp), yazlık ve kışlık olmak üzere iki fizyolojik döneme sahip bir yağ bitkisidir. Kanola adedinde bulunan %38-50 yağ ve %16-24 proteinle önemli bir yağ bitkisidir. Bitkisel yağ kaynağı olarak yağlı tohumlu bitkiler olan ayçiçeği, pamuk, soya ve yer fıstığı arasında üretim açısından üçüncü sırayı almaktadır. Dünyada yıllık üretimi 22 milyon ton civarlarındadır. Almanya gibi başta gelen AB ülkelerinde Kanola ekimi çok yaygın olup, yağından biyolojik dizel üretilip dizel tüketen taşıtlarda kullanılabilmektedir. Yeni model dizel taşıtlarda sorunsuz kullanılabilirken, daha eski modellerde yağın agresif olması sebebi ile hortum ve contalarında değişiklikler yapılarak modifize edildikten sonra kullanılabilmektedir. Gıda sanayinde nötr özelliğinden dolayı kızartma ya da konserve yağ olarak kullanılmaktadır.

Yetişme şartları: Türkiye'de çoğunlukla kışlık olan kanola yetiştiriciliği yapılmaktadır. Kumlu ve hafif toprakların dışındaki hemen hemen tüm toprak tiplerinde yetişebilir. Ancak su tutma kapasitesi yüksek olan ve göllenme olan topraklarda kanola bitkisi zarar görmektedir. Kanolanın en iyi yetiştiği toprak türü; derin, humuslu, nötr ya da hafif alkali ve hafif asidik topraklardır.

8-10 yaprağı çıkmış ve rozetleşmesini tamamlayan kanola bitkisi -15 °C'ye ���kadar dayanıklı bir yapıya sahiptir. Sulanma işlemi ile çıkması sağlanmalıdır. Kanola yabancı ot barındırmaz. Bunun sebebi kanola tohumu sağlıklı yetiştirildiğinde baskın olma özelliğinin olmasıdır.